Oneway.vn – Bạn có biết mỗi năm, chỉ riêng người Mỹ đã chi tiêu trên 5 tỷ USD cho Halloween, khiến nó trở thành “ngày lễ thương mại” lớn thứ 2 trên cả nước? Điều gì khiến Halloween trở nên phổ biến đến vậy? Có phải nó chỉ đơn giản là giải trí, tiệc tùng, dành cho trẻ con, bánh kẹo và hoá trang?
Ảnh minh họa. Nguồn: VnEpress
Nguồn gốc
Halloween hay Hallowe’en viết tắt từ chữ “All Hallows’ Evening/Eve”, là lễ hội tổ chức ngày 31/10 hàng năm, vào buổi tối trước Lễ Các thánh (Allhallowtide, 1/11) của Cơ Đốc giáo. Nó có niên đại từ khoảng năm 1745, xuất phát từ Lễ hội Mùa gặt của người Celt/Xen-tơ cổ đại, gọi là Samhain – tiếng Ireland cổ là “kết thúc mùa hè”. Người Celt ăn mừng năm mới ngày 1/11, mừng vụ thu hoạch và đánh dấu sự chuyển mùa, bước vào đông, mùa kết thúc của ánh sáng và bắt đầu những ngày dài của bóng tối, cũng có nghĩa kết thúc sự sống và bắt đầu sự chết – được phổ biến vào khoảng 1900 năm trước ở Anh, Ireland và Bắc Pháp.
Các tu sĩ Celt, gọi là Druids, nhóm những đám lửa lớn trên các ngọn đồi và mọi người nhóm họp xung quanh, dâng mùa màng, gia súc lên cho các thần của họ, như của lễ tạ ơn cho mùa màng năm đó và cầu xin cho năm mới. Một số tin rằng lễ này có dâng sinh tế là người trên lửa, nhưng các học giả hiện đại bác bỏ lập luận này.
Người ta tin rằng vào đêm trước lễ Samhain, ranh giới giữa sống và chết rất mỏng manh, các linh hồn của thế giới bên kia được tự do đi lại trên trái đất, bao gồm linh hồn của những người thân đã chết năm trước, những hồn ma muốn hại con người…
Người Celt hy vọng những người thân có thể tìm về, nên họ dành chỗ trong bàn, chuẩn bị thức ăn cho các hồn ma. Họ cũng bỏ thức ăn bên ngoài nhà cho các linh hồn vất vưởng, bỏ các trái bí được chạm khắc trước cửa nhà và tin rằng để xua đuổi bớt tà ma. Nếu ra ngoài vào ban đêm, họ mặc đồ hoá trang để lỡ có gặp ma, chúng lầm tưởng đó là “đồng loại” và họ không bị hại!
Năm 43 sau công nguyên, La Mã chiếm đóng hầu hết các vùng đất của người Celt. Suốt 400 năm sau đó, Samhain hòa trộn với 2 ngày lễ khác của La Mã là Feralia – ngày tưởng nhớ người chết, thường tổ chức cuối tháng 10 – và ngày Pomona – ngày tôn thờ thần cây của người La Mã.
Năm 609 sau công nguyên, Giáo hoàng Bonafice IV thiết lập ngày All Martyrs (Ngày Thánh Tử đạo) – tôn vinh các thánh tử đạo người Hy Lạp, sau đó Giáo Hoàng Gregory III đã mở rộng và bao gồm tất cả các thánh, thành ngày All Saints Day (hay ngày Hallowtide, All Hallows) – 1/11 cho đến nay.
Về tục rung chuông cho các linh hồn đang ở “Lò luyện tội” hay “Ngục luyện tội” (được cho là nơi giữ các linh hồn không đủ chuẩn vào Thiên đàng, nhưng cũng không đến mức phải vào hỏa ngục), trẻ em sẽ đi đến từng nhà, xin “kẹo bánh linh hồn” để đổi lại những lời cầu nguyện cho người thân mới qua đời, các em cũng sẽ hoá trang để bảo vệ mình khỏi các hồn ma lang thang…
Biểu tượng
Các biểu tượng Halloween được hình thành và phát triển theo thời gian. Ví dụ: củ cải – được dùng nhiều ở Ireland, Scotland dịp Halloween – khoét rỗng thành những chiếc đèn lồng hình mặt quỷ, bên trong cắm nến để tưởng nhớ các linh hồn đang rên siết ở “Lò luyện tội”. Những người nhập cư Bắc Mỹ thì sử dụng bí ngô, thứ có sẵn trong vườn và còn to hơn, giúp cho việc khoét, khắc dễ dàng. Truyền thống chạm khắc bí ngô của Mỹ được ghi lại vào năm 1837 có liên quan tới thời gian thu hoạch nói chung, và trở nên quen thuộc vào giữa thế kỷ 19.
Tóm lại các biểu tượng, hình ảnh về Halloween đến từ nhiều nguồn, bao gồm Thuyết mạt thế (*), phong tục tập quán, văn chương hư cấu, văn học kinh dị (Frankenstein, Dracula…), phim kinh dị cổ điển (Frankenstein, The Mummy…). Hình ảnh đầu lâu với ý nghĩa nhắc nhở về cái chết, sự mong manh của kiếp người… trở thành hình ảnh thường gặp ở Halloween. Rồi lá vàng – tượng trưng cho cuối thu, lập đông; bù nhìn, bí ngô… nhưng chủ đề chính vẫn là về cái chết, ma quỷ, quái vật… Màu sắc chủ đạo là đen và da cam, đôi khi tím.
Cơ Đốc nhân và Halloween
Cải cách giáo hội thế kỷ 16, 17, nhiều Cơ Đốc nhân phản đối ngày Lễ Các thánh và niềm tin sai trật như “Lò luyện tội”… Họ đưa ra nhiều lựa chọn cho các hoạt động trong ngày Halloween như hoá trang thành các nhân vật trong Kinh Thánh, dùng cơ hội để nhóm lại, chia sẻ Lời Chúa, cầu nguyện, kiêng ăn…
Ngày nay, phần lớn Cơ Đốc nhân từ chối Halloween, xem đây là ngày lễ ngoại giáo, ngày thờ phượng và tôn cao ma quỷ. Một số Hội Thánh tổ chức Lễ hội Mùa thu – một hình thức vui chơi khác dành cho trẻ em, gia đình và thắt chặt tình bằng hữu. Số khác không quan tâm hoặc đón nhận vì cho rằng chúng vô hại, chỉ là dịp cho trẻ con hóa trang, xin kẹo, vui chơi… Họ cũng trang trí, khắc bí, chơi “Trick-or-Treat” và tổ chức tiệc tùng, xem như không liên quan gì đến tín ngưỡng.
Tuy nhiên, mùa Cơ Đốc nhân nên ăn mừng, đó là “mùa gặt linh hồn”. Bởi vì trong Kinh Thánh, Chúa gọi chúng ta – con cái Ngài, những người tin danh Ngài – là các “Thánh đồ”, có nghĩa chúng ta đã được thánh hóa bởi huyết Chúa Jesus và mọi việc đã được làm trọn tại thập tự giá. Chúng ta đã được biệt riêng ra cho những “việc lành” để tôn cao Danh Chúa là Đức Chúa Trời của cả nhân loại này.
Annie Thai dịch
(*) Thuyết mạt thế còn gọi là Thế mạt luận hoặc Chung thời học (Eschatology), lần đầu được sử dụng khoảng năm 1550. Bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Eschatos/Eschatē/Eschaton – nghĩa là “cuối cùng”; và “logy” nghĩa là “nghiên cứu” – là một phần của Thần học, Triết học và Tương lai học, ngành quan tâm đến các sự kiện cuối cùng trong lịch sử, số phận của nhân loại gọi tắt là tận thế, sự sống đời sau cái chết, sự phán xét, Thiên đàng và địa ngục (Wikipedia).
Bạn thân mến, nếu bạn là người chưa tin Chúa và bạn muốn tiếp nhận Ngài làm Cứu Chúa cho đời mình để nhận được Sự Cứu Rỗi, Tình Yêu và sự Bình An trong tâm hồn. Hay bạn còn nhiều vấn đề, thắc mắc cần giải đáp, hãy liên lạc với chúng tôi bằng cách bấm vào đây hoặc để lại tin nhắn (trong bình luận, qua tin nhắn Fanpage) hay gửi thư đến email [email protected].
“Nầy, Ta đứng ngoài cửa mà gõ; nếu ai nghe tiếng Ta mà mở cửa cho thì Ta sẽ vào cùng người ấy, ăn bữa tối với người và người với Ta” (Khải Huyền 3:20-BTTHĐ).
Chúa yêu bạn! Và Ngài luôn chờ đợi bạn!
